Ung thư vòm họng thường gặp hơn ở những người có thói quen sống không lành mạnh và tiền sử gia đình. Khi có các triệu chứng cảm cúm, sổ mũi kéo dài không khỏi, người bệnh nên đi khám kiểm tra tai mũi họng để được loại trừ ung thư vòm họng. Hãy lưu ý rằng việc tầm soát ung thư vòm họng định kỳ là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bạn.
Tóm tắt nội dung
1. Tổng quan về ung thư vòm họng
Ung thư vòm họng là một bệnh lý ác tính nguy hiểm, thường biểu hiện với các triệu chứng vùng mũi họng và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý đường hô hấp nên thường khiến người bệnh chủ quan, chậm trễ đi khám. Ở Việt Nam, ung thư vòm họng tương đối thường gặp, chiếm khoảng 3% tổng số bệnh nhân ung thư được chẩn đoán hàng năm. Trong số đó có tới 70% bệnh nhân mắc ung thư vòm họng phát hiện bệnh ở giai đoạn tiến triển, khiến việc điều trị trở nên khó khăn.
Nguyên nhân gây bệnh cụ thể của ung thư vòm họng chưa được làm rõ, nhưng đã xác định được nhiều yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Các yếu tố này bao gồm: nhiễm virus EBV hoặc HPV, môi trường sống bị ô nhiễm (thường xuyên tiếp xúc với khói, bụi, chất độc hại), thói quen ăn uống (ăn nhiều thực phẩm muối như trứng muối, cá muối, dưa cà muối), uống nhiều bia rượu, hút thuốc lá, yếu tố di truyền (người có người thân trong gia đình bị ung thư vòm họng thì có nguy cơ bị bệnh cao hơn người bình thường) và tuổi tác (càng lớn tuổi thì nguy cơ mắc bệnh càng cao).
2. Dấu hiệu của ung thư vòm họng giai đoạn đầu
Giai đoạn đầu của ung thư vòm họng, hay còn gọi là giai đoạn ủ bệnh, là khi khối u bắt đầu hình thành một cách âm thầm. Trong giai đoạn này, các triệu chứng thường giống với các bệnh đường hô hấp như ngạt mũi, ù tai, và đau đầu thoáng qua, khiến người bệnh dễ chủ quan và không đi khám sớm. Việc nhận biết và chú ý đến các triệu chứng này có thể giúp phát hiện bệnh sớm và tăng cơ hội điều trị thành công.
2.1 Đau rát họng, khản tiếng
Biểu hiện này chứng tỏ khối u đang phát triển gây tổn thương niêm mạc và các cấu trúc vùng hầu-họng, dẫn đến cảm giác đau khi nói hoặc nuốt. Tiếp theo đó, cổ họng bắt đầu đau rát nặng hơn, gây ra hiện tượng khản tiếng. Các triệu chứng này dễ nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác, nhưng có thể phân biệt bằng một đặc điểm chung là thường đau ở cùng một bên cổ họng, đau tăng dần và dùng thuốc điều trị không đỡ.
Do đó, người có các triệu chứng trên về đường hô hấp nên chú ý thêm các triệu chứng phân biệt. Nếu đã tự dùng thuốc điều trị các bệnh như cảm cúm, đau họng mà không khỏi sau 3 tuần, thì nên đến cơ sở chuyên khoa để tầm soát bệnh ung thư vòm họng. Việc này giúp phát hiện sớm ung thư vòm họng và tăng cơ hội điều trị hiệu quả.
2.2 Ngạt mũi
Triệu chứng điển hình của ung thư vòm họng là ngạt mũi một bên, ban đầu ngạt từng lúc và có thể kèm theo chảy máu mũi. Biểu hiện này cho thấy khối u phát triển ra phía trước, trực tiếp chèn ép vào lỗ mũi sau hoặc phối hợp làm nặng thêm các bệnh hô hấp như nhiễm trùng hay viêm mũi. Việc nhận biết sớm các triệu chứng này là rất quan trọng để tiến hành tầm soát và điều trị kịp thời ung thư vòm họng.
2.3 Ho có đờm
Biểu hiện ho trong ung thư vòm họng thường là ho có đờm và dai dẳng. Các loại thuốc chữa ho và cảm cúm chỉ làm giảm triệu chứng tạm thời mà không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ. Nếu tình trạng ho kéo dài và không thuyên giảm sau khi dùng thuốc, người bệnh nên đến cơ sở y tế để kiểm tra và tầm soát ung thư vòm họng kịp thời.
2.4 Đau đầu
Cơn đau đầu trong ung thư vòm họng mang tính chất âm ỉ và xuất hiện từng cơn. Vì cơn đau chỉ thoáng qua và mức độ nhẹ nên thường không khiến người bệnh bận tâm. Tuy nhiên, việc chú ý đến những cơn đau đầu này có thể giúp phát hiện sớm ung thư vòm họng và cải thiện hiệu quả điều trị.
2.5 Ù tai
Biểu hiện ù một bên tai trong ung thư vòm họng thường đi kèm với cảm giác như nghe tiếng ve kêu bên tai. Triệu chứng này có thể là dấu hiệu của khối u phát triển và chèn ép vào các cấu trúc liên quan đến tai. Việc nhận biết sớm và chú ý đến triệu chứng này giúp người bệnh có cơ hội tầm soát và điều trị ung thư vòm họng kịp thời.
2.6 Nổi hạch
Nổi hạch là một trong những dấu hiệu của ung thư vòm họng. Người bệnh có thể sờ thấy hạch ở vùng cổ, đặc biệt là ở hai vị trí dưới cằm. Những hạch này không nhỏ đi như trong các bệnh viêm nhiễm thông thường mà ngày càng phát triển to lên và gây cảm giác đau nhức.
Nhìn chung, các triệu chứng của ung thư vòm họng tương tự với các bệnh hô hấp thông thường. Tuy nhiên, nếu chú ý kỹ, có thể phát hiện rằng trong ung thư vòm họng, việc sổ mũi hay đau rát họng thường chỉ tập trung ở một bên cổ họng và có biểu hiện kéo dài, uống thuốc thường không có tác dụng. Người có nguy cơ mắc bệnh cần chú ý theo dõi các triệu chứng và đi khám ngay nếu các triệu chứng này diễn ra dai dẳng không khỏi.
3. Chẩn đoán ung thư vòm họng giai đoạn đầu
Khi theo dõi bệnh, nếu phát hiện các triệu chứng với tính chất đặc trưng như đã nêu ở trên, người bệnh nên đi khám và tầm soát ung thư vòm họng. Khi đi khám, cần nói rõ các triệu chứng, đặc biệt là các triệu chứng phân biệt liên quan đến ung thư vòm họng, để bác sĩ dễ dàng hơn trong việc phát hiện và đưa ra chỉ định điều trị. Điều này sẽ giúp cải thiện hiệu quả điều trị và tăng cơ hội phục hồi cho người bệnh.
3.1 Thăm khám
Bác sĩ sẽ tiến hành quan sát từ đầu tới cổ để kiểm tra các hạch. Sau đó, người bệnh sẽ được đề nghị há miệng ra để thăm khám các cơ quan trong miệng như lưỡi và vòm họng. Quy trình này giúp bác sĩ phát hiện những dấu hiệu bất thường và đánh giá tình trạng của các cơ quan liên quan, từ đó đưa ra chẩn đoán và phương án điều trị phù hợp.
3.2 Nội soi họng
Bác sĩ sẽ sử dụng các dụng cụ nội soi chuyên dụng để phát hiện các bất thường trong vòm họng. Thông thường, khối u vòm họng có thể được nhìn thấy qua nội soi ngay cả ở giai đoạn sớm. Nội soi đồng thời cũng cho phép bác sĩ đánh giá mức độ lan rộng của khối u cũng như các nguy cơ liên quan như vỡ u và chảy máu. Việc nội soi giúp cung cấp thông tin chính xác để đưa ra phương án điều trị hiệu quả.
3.3 Chẩn đoán hình ảnh
Từ hình ảnh X-quang, cắt lớp vi tính (CT) hay cộng hưởng từ (MRI), bác sĩ có thể xác định các chi tiết liên quan đến khối u như kích thước, hình dạng và mức độ tác động tới các mô mềm. Những kỹ thuật hình ảnh này cung cấp thông tin chi tiết và chính xác, giúp bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh và lập kế hoạch điều trị phù hợp.
4. Điều trị ung thư vòm họng giai đoạn đầu
Giống như các phương pháp điều trị ung thư khác, phương pháp phổ biến nhất trong điều trị ung thư vòm họng là xạ trị và hóa trị. Ngoài ra, ở giai đoạn đầu, việc phẫu thuật có thể hiệu quả vì ung thư chưa di căn. Tuy nhiên, do vị trí của khối u ở vòm họng gần các cơ quan quan trọng như mắt, tai, và hệ thần kinh, nên phẫu thuật mang theo mức độ nguy hiểm cao hơn. Việc lựa chọn phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
4.1 Xạ trị
Xạ trị sử dụng các tia năng lượng cao để phá hủy tế bào ung thư. Đối với những khối u vòm họng nhỏ, xạ trị bằng chiếu tia ngoài có thể là liệu pháp duy nhất cần phải thực hiện. Trong những trường hợp khác, việc điều trị có thể kết hợp xạ trị với hóa trị.
Một loại xạ trị khác, chiếu tia bên trong (liệu pháp tia phóng xạ để gần), thường được sử dụng trong ung thư vòm họng tái phát nhằm tiếp cận và tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả hơn.
4.2 Hóa trị
Hóa trị là sử dụng hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư. Thuốc hóa trị có thể là thuốc viên, tiêm tĩnh mạch, hoặc cả hai. Hóa trị có thể được sử dụng để điều trị ung thư vòm họng bằng ba phương pháp:
1. Hóa trị được thực hiện cùng lúc với xạ trị: Khi kết hợp với xạ trị, hóa trị có thể làm tăng hiệu quả của xạ trị. Tuy nhiên, tác dụng phụ của hóa trị cộng thêm tác dụng phụ của xạ trị có thể quá sức chịu đựng của nhiều bệnh nhân.
2. Hóa trị sau xạ trị: Hóa trị sau xạ trị nhằm mục đích tiêu diệt các tế bào ung thư còn lại trong cơ thể, kể cả tế bào ung thư đã di căn. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này phụ thuộc nhiều vào khả năng chịu đựng của người bệnh. Nhiều người không thể chịu đựng được các tác dụng phụ và phải ngừng điều trị.
3. Hóa trị trước xạ trị: Hóa trị hỗ trợ được thực hiện trước xạ trị đơn thuần hoặc trước liệu pháp đồng thời. Phương pháp này cần được nghiên cứu nhiều hơn để xác định hiệu quả điều trị. Hóa trị trước xạ trị có thể giúp thu nhỏ khối u, tạo điều kiện thuận lợi cho xạ trị sau đó và tăng cơ hội thành công của quá trình điều trị.
4.3 Phẫu thuật
Vì tính nguy hiểm của phẫu thuật tại vòm họng, phương pháp này thường không được sử dụng trong điều trị ung thư vòm họng. Đa số, phẫu thuật được chỉ định để cắt bỏ các hạch bạch huyết ung thư ở cổ, và trong một số trường hợp, để cắt bỏ khối u ở vòm họng.
Điều trị ung thư rất tốn kém, và người bệnh cần kiên nhẫn và nỗ lực rất nhiều để vượt qua các trở ngại tâm lý trong quá trình điều trị. Việc điều trị kết hợp với chế độ ăn giàu dưỡng chất có thể giúp hồi phục sức khỏe tốt hơn. Người bệnh cũng cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ sau các đợt hóa trị và xạ trị để làm chậm quá trình tái phát bệnh.
5. Các phương pháp cải thiện sức khỏe cho người mắc bệnh ung thư vòm họng
Đối với ung thư, cách tốt để cải thiện bệnh là giữ tâm thế bình tĩnh và điều chỉnh thái độ tâm lý lạc quan. Ngoài ra, một lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp làm chậm quá trình phát triển của bệnh.
– Kiêng hoàn toàn thuốc lá, rượu bia và các đồ uống có cồn, có gas.
– Không ăn thức ăn mặn, thức ăn muối như thịt muối, cá muối, thức ăn lên men như dưa muối, cà muối.
– Không ăn đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh.
– Tập thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe và sức đề kháng cho cơ thể.
Hiện nay, sàng lọc ung thư sớm được coi là biện pháp hoàn hảo để phát hiện và điều trị kịp thời các loại ung thư, giúp giảm chi phí điều trị và giảm tỷ lệ tử vong ở người bệnh. Googene Vietnam luôn triển khai và giới thiệu tới khách hàng chương trình “Sàng lọc ung thư sớm tại Googene Vietnam – An tâm sống khỏe” giúp xét nghiệm gen, chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm các chất chỉ thị sinh học để phát hiện khối u sớm. Googene Vietnam có nhiều gói sàng lọc ung thư sớm, bao gồm:
– Chỉ một lần xét nghiệm gen có thể đánh giá nguy cơ mắc 16 loại ung thư phổ biến ở cả nam và nữ (ung thư phổi, ung thư đại trực tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tụy, ung thư cổ tử cung, ung thư dạ dày, ung thư tiền liệt tuyến, ung thư vòm họng…).
– Phát hiện sớm các dấu hiệu manh nha của ung thư thông qua chẩn đoán hình ảnh, nội soi và siêu âm.
– Thao tác khám đơn giản, cẩn thận và chính xác.
– Đội ngũ chuyên gia được đào tạo bài bản, đặc biệt là về ung thư, đủ khả năng làm chủ các ca khám chữa ung thư.