Tiêu chảy: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị 2024

Tiêu chảy thường là cơ chế mà qua đó cơ thể loại bỏ các vi trùng, và đa số các trường hợp kéo dài từ vài ngày đến một tuần. Các triệu chứng đi kèm thường gặp bao gồm sốt, buồn nôn, nôn mửa, chuột rút và tình trạng mất nước. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tiêu chảy ở trẻ em:

– Nhiễm virus: Ví dụ như rotavirus, là nguyên nhân chính gây ra tiêu chảy ở trẻ, thường đi kèm với các triệu chứng như nôn mửa, đau bụng, đau đầu và sốt.
– Nhiễm vi khuẩn: Như salmonella, và trong trường hợp hiếm gặp hơn là các ký sinh trùng như giardia.
– Ngộ độc thực phẩm: Đây cũng là nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy ở trẻ, với các triệu chứng xuất hiện nhanh chóng và thường giải quyết trong vòng 24 giờ.
– Các bệnh lý khác: Bao gồm bệnh ruột kích thích, bệnh Crohn, dị ứng thực phẩm và bệnh celiac cũng có thể gây tiêu chảy.
– Khối u thần kinh: Các khối u này thường phát triển từ hệ tiêu hóa.
– Bệnh Hirschsprung: Đây là một bệnh bẩm sinh khiến trẻ thiếu các tế bào thần kinh trong cơ bắp của đại tràng một phần hoặc toàn bộ.
– Xơ nang: Là một bệnh di truyền gây ra sự tích tụ chất nhầy dày, ngăn chặn việc hấp thu chất dinh dưỡng từ thức ăn.
– Rối loạn tiêu hóa bạch cầu ái toan: Đây là một nhóm bệnh phức tạp với số lượng tế bào bạch cầu cao hơn bình thường trong hệ thống tiêu hóa.
– Thiếu kẽm: Đây cũng là một nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa.

Triệu chứng bệnh Tiêu chảy

Mất nước là biến chứng nghiêm trọng của tiêu chảy ở trẻ em, đặc biệt khi tiêu chảy từ mức độ vừa đến nặng. Trong khi tiêu chảy nhẹ có thể không dẫn đến mất nước đáng kể, tiêu chảy mức độ vừa và nặng có thể gây ra mất nước ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ. Mất nước nghiêm trọng có thể dẫn đến các hậu quả đáng lo ngại như co giật, tổn thương não, và thậm chí tử vong. Do đó, khi trẻ em có các triệu chứng sau, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức:

– Chóng mặt
– Chuột rút
– Cảm giác đầy hơi, đau bụng, và buồn nôn
– Sốt
– Phân có máu
– Miệng khô, dính
– Nước tiểu có màu vàng đậm, hoặc lượng nước tiểu rất ít hoặc không có
– Ít hoặc không có nước mắt khi trẻ khóc
– Da lạnh, khô
– Mệt mỏi

Nhận thức được các dấu hiệu này và hành động nhanh chóng là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và ngăn chặn các hậu quả nghiêm trọng hơn có thể xảy ra do mất nước.

• Các đường lây nhiễm tiêu chảy phổ biến bao gồm tiếp xúc trực tiếp và gián tiếp với nguồn nhiễm bệnh. Điều này có thể xảy ra thông qua:

  – Tiếp xúc trực tiếp: Khi chạm vào phân của người bị nhiễm bệnh, ví dụ như trong quá trình thay tã bẩn cho trẻ.
  – Tiếp xúc gián tiếp: Khi chạm vào các đồ vật đã bị ô nhiễm bởi phân của người nhiễm virus hoặc vi khuẩn. Sau đó, tay bị nhiễm có thể chạm vào miệng hoặc thực phẩm, gây ra lây nhiễm.
  – Tiêu thụ thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm: Sử dụng các loại thực phẩm hoặc nguồn nước đã bị nhiễm bẩn bởi vi khuẩn hoặc virus là nguyên nhân phổ biến khác gây ra tiêu chảy.

  Hiểu rõ về các con đường lây truyền này giúp áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, như rửa tay thường xuyên và đảm bảo vệ sinh thực phẩm và nước uống, để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi các bệnh lây truyền qua đường tiêu hóa.

  Đối tượng nguy cơ bệnh Tiêu chảy

Các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy ở trẻ em bao gồm:

– Môi trường gia đình: Trẻ sống trong gia đình có nhiều thành viên thường xuyên có nguy cơ cao mắc bệnh tiêu chảy do việc lây nhiễm chéo dễ xảy ra hơn.
– Điều kiện vệ sinh kém: Gia đình có điều kiện vệ sinh không đảm bảo là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và virus gây bệnh phát triển và lây lan.
– Trình độ học vấn của mẹ thấp: Trình độ học vấn thấp của mẹ có thể ảnh hưởng đến kiến thức và thực hành nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe cho trẻ.
– Tình trạng dinh dưỡng của trẻ: Trẻ bị còi xương và suy dinh dưỡng có hệ miễn dịch yếu, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy.
– Chế độ nuôi dưỡng: Trẻ không được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời có nguy cơ cao mắc bệnh tiêu chảy do không nhận được các kháng thể tự nhiên từ sữa mẹ giúp chống lại các tác nhân gây bệnh.

Nhận thức về các yếu tố này giúp các gia đình và các nhà chăm sóc áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, từ cải thiện điều kiện vệ sinh cho đến tăng cường dinh dưỡng và sức khỏe tổng thể cho trẻ, nhằm giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy.

Rửa tay thường xuyên và đúng cách là biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn gây ra tiêu chảy. Bên cạnh đó, tiêm vắc-xin rotavirus cũng là một phương pháp phòng ngừa quan trọng để bảo vệ trẻ em khỏi tiêu chảy do virus này gây ra.

Khi đi du lịch, đặc biệt là đến các nước đang phát triển, việc đảm bảo an toàn thực phẩm và nước uống là cực kỳ quan trọng để tránh bệnh tiêu chảy:
– Không sử dụng nước máy để uống hoặc đánh răng.
– Tránh sử dụng đá được làm từ nước máy.
– Không uống sữa chưa được tiệt trùng vì nó có thể chứa vi khuẩn gây tiêu chảy.
– Không ăn trái cây và rau củ chưa được rửa sạch và gọt vỏ.
– Tránh ăn thịt hoặc cá chưa được nấu chín kỹ.
– Không mua thực phẩm từ các người bán hàng rong.

Thực hiện những biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy khi đi du lịch, đồng thời giữ an toàn cho sức khỏe của bạn và gia đình.

Khi trẻ bị tiêu chảy, quá trình khám bệnh bắt đầu với việc bác sĩ sẽ thăm khám và thu thập thông tin về tiền sử bệnh tật cũng như các triệu chứng liên quan đến tiêu chảy. Dựa trên đó, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng, bao gồm:

– Nuôi cấy phân: Xét nghiệm này giúp xác định các loại vi khuẩn hoặc ký sinh trùng bất thường có thể tồn tại trong đường tiêu hóa của trẻ.
– Đánh giá phân: Phân tích tính chất phân giúp tìm hiểu thêm về nguyên nhân gây tiêu chảy.
– Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm này được thực hiện để loại trừ các bệnh lý khác có thể liên quan.
– Siêu âm bụng: Đây là phương pháp hình ảnh giúp kiểm tra các cấu trúc giải phẫu bên trong hệ tiêu hóa để phát hiện bất thường.
– Xét nghiệm kiểm tra sự không dung nạp thực phẩm hoặc dị ứng**: Nhằm xác định liệu tiêu chảy có phải do phản ứng với thực phẩm nhất định.
– Nội soi đại tràng sigma: Xét nghiệm này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp bên trong đại tràng và một phần ruột non của trẻ để tìm kiếm các dấu hiệu của bệnh lý như viêm, tăng trưởng bất thường hoặc chảy máu.

Các xét nghiệm này đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chính xác nguyên nhân và giúp bác sĩ đưa ra phương án điều trị phù hợp cho trẻ, từ đó giảm thiểu các biến chứng và cải thiện sức khỏe của trẻ.

Các biện pháp điều trị bệnh Tiêu chảy

Điều trị tiêu chảy ở trẻ em sẽ phụ thuộc vào các triệu chứng, độ tuổi của trẻ, tình trạng sức khỏe tổng thể và mức độ nghiêm trọng của tiêu chảy.

Mất nước là vấn đề chính cần được giải quyết khi điều trị tiêu chảy. Trong đa số trường hợp, bác sĩ sẽ tập trung vào việc bổ sung chất lỏng bị mất qua các phương pháp như dung dịch bù điện giải và truyền dịch. Khi tiêu chảy do nhiễm khuẩn, thuốc kháng sinh có thể được sử dụng để kiểm soát tình trạng này.

Đối với việc bổ sung chất lỏng cho trẻ, các bậc phụ huynh cần lưu ý những điều sau:
– Sử dụng dung dịch oresol được pha theo tỷ lệ chính xác để bù điện giải cho trẻ.
– Tránh cho trẻ uống nước trái cây hoặc soda vì chúng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng tiêu chảy.
– Không cho trẻ dưới 12 tháng tuổi uống nước lọc và hạn chế lượng nước lọc cho trẻ ở mọi lứa tuổi để tránh nguy cơ nước uống quá nhiều có thể gây hại.
– Khuyến khích mẹ tiếp tục cho con bú, vì sữa mẹ giúp giảm nguy cơ tiêu chảy và cung cấp kháng thể tự nhiên cho trẻ.
– Nếu trẻ đang dùng sữa công thức, tiếp tục cho trẻ ăn sữa bột như bình thường.

Việc theo dõi chặt chẽ và điều trị tiêu chảy đúng cách là cần thiết để đảm bảo sức khỏe và phục hồi nhanh chóng cho trẻ.

Tham khảo thêm: Ăn theo cách của bạn để trao đổi chất nhanh hơn

GOOGENE – Rủi Ro bệnh tiêu chảy

Tại Googene Việt Nam, chúng tôi nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc phát hiện sớm các nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ em, bao gồm cả những nguyên nhân di truyền như bệnh xơ nang hay dị ứng thực phẩm. Việc xét nghiệm gen không chỉ giúp xác định các nguy cơ di truyền mà còn hỗ trợ các bác sĩ trong việc lên kế hoạch điều trị và quản lý bệnh tốt hơn, từ đó giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng như mất nước và đảm bảo một quá trình hồi phục an toàn và hiệu quả cho trẻ.

Chúng tôi khuyến khích tất cả các bậc phụ huynh nếu lo lắng về các vấn đề tiêu hóa của con mình, hãy tham gia xét nghiệm gen để có thể phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và có biện pháp can thiệp kịp thời.

👉 Đăng ký xét nghiệm gen ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe của con bạn từ sớm.