Bệnh phong là một loại nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium leprae gây ra. Trước đây, bệnh phong dễ lây lan và có sức tàn phá khủng khiếp. Tuy nhiên, ngày nay, với sự phát triển của y học, chúng ta đã có thể kiểm soát và điều trị bệnh phong nếu được chẩn đoán kịp thời.
Tóm tắt nội dung
1. Bệnh phong là gì?
Bệnh phong, hay còn gọi là bệnh Hansen, là một nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium leprae gây ra. Vi khuẩn này phát triển rất chậm và có thể mất đến 20 năm để xuất hiện các dấu hiệu nhiễm trùng. Bệnh phong có thể ảnh hưởng đến thần kinh, da, mắt và niêm mạc mũi. Vi khuẩn tấn công các dây thần kinh, gây sưng tấy dưới da, làm cho các khu vực bị ảnh hưởng mất khả năng xúc giác và cảm giác đau, từ đó dẫn đến nhiều tổn thương như vết cắt và bỏng. Vùng da bị ảnh hưởng thường thay đổi màu sắc, trở nên nhạt hoặc sẫm hơn, khô hay bong tróc, mất cảm giác, và hơi đỏ do viêm da.
Nếu không được điều trị, tổn thương dây thần kinh có thể dẫn đến tê liệt bàn tay và chân. Trong những trường hợp rất nặng, người bệnh có thể bị đa chấn thương do không có cảm giác, cuối cùng dẫn đến mất ngón chân và tay. Loét giác mạc và mù lòa cũng có thể xảy ra nếu dây thần kinh mặt bị ảnh hưởng. Các dấu hiệu khác của bệnh phong giai đoạn nặng có thể bao gồm rụng lông mày và biến dạng mũi do vách ngăn bị tổn thương. Chẩn đoán và điều trị sớm bệnh phong sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng tàn tật. Sau khi bắt đầu điều trị, người bệnh sẽ không còn khả năng lây bệnh cho người khác.
Mỗi năm, có khoảng 150 người ở Hoa Kỳ và 250.000 người trên khắp thế giới được chẩn đoán mắc bệnh phong. Trước đây, bệnh phong được coi là một căn bệnh rất dễ lây lan và có sức tàn phá khủng khiếp, nhưng giờ đây chúng ta đã có thể kiểm soát và dễ dàng điều trị bệnh nếu được chẩn đoán kịp thời. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều kỳ thị và định kiến về căn bệnh này, khiến những người mắc bệnh phong thường bị cô lập và phân biệt đối xử ở nhiều nơi. Chúng ta cần cam kết chống lại sự kỳ thị thông qua giáo dục và cải thiện khả năng tiếp cận điều trị.
2. Các triệu chứng của bệnh phong là gì?
Các triệu chứng của bệnh phong chủ yếu ảnh hưởng đến da, dây thần kinh, và màng nhầy. Bệnh có các triệu chứng điển hình như sau:
– Các mảng da đổi màu, thường phẳng, có thể tê và trông nhạt màu (sáng hơn vùng da xung quanh);
– Phát triển nốt sần trên da;
– Da dày, cứng hoặc khô;
– Loét không đau ở lòng bàn chân;
– Sưng hoặc cục u không đau trên mặt hoặc dái tai;
– Rụng lông mày hoặc lông mi;
– Các triệu chứng do tổn thương dây thần kinh bao gồm tê các vùng da bị ảnh hưởng, yếu cơ hoặc liệt cơ (đặc biệt là ở bàn tay và bàn chân);
– Các vấn đề về mắt có thể dẫn đến mù lòa khi các dây thần kinh mặt bị ảnh hưởng;
– Các triệu chứng do bệnh gây ra ở màng nhầy bao gồm nghẹt mũi và chảy máu cam.
Nếu không được điều trị, bệnh phong có thể tiến triển nặng hơn và gây ra các biến chứng sau:
– Tê liệt bàn tay và chân;
– Mất ngón tay, ngón chân;
– Loét mãn tính không lành ở đáy bàn chân;
– Mù lòa;
– Rụng lông mày;
– Biến dạng mũi;
– Đau dây thần kinh;
– Đỏ và đau xung quanh khu vực bị ảnh hưởng;
– Cảm giác bỏng rát trên da;
– Rối loạn cương dương;
– Suy thận.
3. Bệnh phong lây lan như thế nào?
Căn bệnh phong không dễ lây lan. Bạn không thể mắc bệnh phong qua tiếp xúc bình thường với người mắc bệnh như bắt tay, ôm, ngồi cạnh nhau trên xe buýt, hay ngồi cùng nhau trong bữa ăn. Bệnh cũng không truyền từ mẹ sang thai nhi trong thời kỳ mang thai và không lây qua đường tình dục.
Người ta chưa biết chính xác bệnh phong lây lan giữa người với người như thế nào. Các nhà khoa học hiện cho rằng điều này có thể xảy ra khi một người mắc bệnh phong ho hoặc hắt hơi và một người khỏe mạnh hít phải những giọt có chứa vi khuẩn. Cần tiếp xúc lâu dài và gần gũi với người bị bệnh phong không được điều trị trong nhiều tháng thì mới mắc bệnh. Theo Tạp chí Y học New England, một loài armadillo có nguồn gốc từ miền nam Hoa Kỳ và Mexico cũng có thể mang bệnh và truyền sang người.
Do vi khuẩn phát triển chậm và thời gian phát triển các dấu hiệu bệnh rất lâu, chúng ta thường rất khó xác định nguồn lây bệnh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thời gian ủ bệnh phong trung bình (khoảng thời gian từ khi nhiễm bệnh đến khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên) là 5 năm. Các triệu chứng có thể không xuất hiện trong khoảng thời gian 20 năm. Vì vậy, việc tìm ra nguồn lây lan bệnh phong không phải là điều dễ dàng.
Tham khảo thêm: Bệnh vẩy nến là gì? Tất cả những điều bạn cần biết về bệnh vẩy nến
4. Bệnh phong được điều trị như thế nào?
Để xác định chẩn đoán bệnh phong, bác sĩ sẽ lấy mẫu sinh thiết da để tìm vi khuẩn dưới kính hiển vi. Người bệnh cũng có thể cần làm các xét nghiệm để loại trừ các bệnh lý ngoài da khác.
Bệnh phong được điều trị bằng sự kết hợp của nhiều loại thuốc kháng sinh. Thông thường, 2 hoặc 3 loại kháng sinh được sử dụng cùng lúc, gọi là liệu pháp đa thuốc. Chiến lược này giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh. Các loại kháng sinh dùng để điều trị bệnh phong bao gồm: Dapsone (Aczone), Rifampin (Rifadin), Clofazimine (Lamprene), Minocycline (Minocin), và Ofloxacin (Ocuflux). Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định thêm các loại thuốc chống viêm như Aspirin (Bayer), Prednisone (Rayos) hoặc Thalidomide.
Quá trình điều trị bệnh phong sẽ kéo dài trong nhiều tháng và có thể lên tới 1 đến 2 năm. Lưu ý, bạn không nên dùng thalidomide nếu đang hoặc có thể mang thai vì thuốc có thể gây ra các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng.
Bệnh phong có thể khỏi nếu điều trị dứt điểm và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ. Nếu bạn đang điều trị bệnh phong, cần lưu ý các điểm sau đây:
1. Báo cáo triệu chứng tê hoặc mất cảm giác: Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn bị tê hoặc mất cảm giác ở một số bộ phận của cơ thể. Điều này có thể do tổn thương dây thần kinh. Khi mất cảm giác, các vết thương như bỏng có thể không được chú ý vì bệnh nhân không cảm thấy đau. Do đó, hãy hết sức thận trọng để đảm bảo các bộ phận của cơ thể không bị thương hay bị bỏng.
2. Tuân thủ liệu trình thuốc kháng sinh: Uống thuốc kháng sinh theo đúng liệu trình điều trị. Nếu bạn dừng thuốc sớm hơn chỉ định, vi khuẩn có thể phát triển trở lại và bệnh có thể tái phát, thậm chí nặng hơn.
3. Liên hệ với bác sĩ khi có biến chứng: Hãy liên hệ với bác sĩ nếu các mảng da bị ảnh hưởng trở nên đỏ và đau, các dây thần kinh bị sưng lên, hoặc bị sốt. Đây có thể là các biến chứng của bệnh phong và có thể cần điều trị tích cực hơn.
Thuốc được sử dụng trong quá trình điều trị sẽ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh phong. Chúng có thể chữa khỏi bệnh và ngăn không cho bệnh trở nên tồi tệ hơn, nhưng không thể đảo ngược các tổn thương thần kinh hoặc biến dạng thể chất đã xảy ra trước khi chẩn đoán. Vì vậy, điều rất quan trọng là bệnh phải được chẩn đoán càng sớm càng tốt, trước khi xảy ra bất kỳ tổn thương thần kinh vĩnh viễn nào.
GOOGENE – DỰ ĐOÁN RỦI RO BỆNH PHONG
Googene Việt Nam luôn cam kết mang lại những giá trị tốt đẹp nhất cho cộng đồng thông qua các sản phẩm và dịch vụ chăm sóc sức khỏe tiên tiến. Với sự phát triển của công nghệ xét nghiệm gen, chúng tôi tự hào cung cấp các giải pháp y tế hiện đại giúp phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý, trong đó có bệnh phong. Bằng cách nhận biết sớm các yếu tố di truyền liên quan đến bệnh, chúng ta có thể chủ động phòng ngừa và điều trị kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Hãy cùng Googene Việt Nam chung tay bảo vệ sức khỏe của bạn và những người thân yêu bằng cách xét nghiệm gen ngay hôm nay!